Straathoekwerkers bouwen met gasten een vertrouwensrelatie op in hun leefwereld. Door te werken op ritme van gasten – onvoorwaardelijk, open en betrouwbaar – krijgt de straathoekwerker een unieke en eerlijke inkijk in hun leven. Hij kent zijn gasten, hun leefwereld, talenten, kwetsbaarheden en dromen. Hij weet hoe gasten zich verhouden tot elkaar, tot een buurt en tot de ruimere samenleving. Hij ziet op welke drempels en uitsluitingsmechanismen zij botsen. Kortom, straathoekwerkers zijn de voelsprieten in de wijk en vangen heel wat signalen op. Signalen herkennen en er bewust mee aan de slag gaan – samen met gasten – is werken aan structurele veranderingen die gasten ten goede komen. En daar doen we het voor!
Betrokkenheid & signaalgevoeligheid
De basis van structureel werken, is dat je werkt vanuit nabijheid: dichtbij gasten staan om te ervaren wat er in hun leefwereld speelt. Straathoekwerkers gaan uit al hun contacten signalen destilleren. Signalen gaan over die zaken die gasten aangeven, waar ze op botsen en die hun kwaliteit van leven bemoeilijken. Het vergt oefening om signalen te herkennen en ermee aan de slag te gaan. Maar het vergt vooral een grote betrokkenheid, want aan de slag gaan met signalen betekent dat je zegt tegen de gast: ‘Wat jou hier overkomt, is niet oké. Dit laten we niet gebeuren. Niet bij jou en niet bij alle anderen die in dezelfde situatie zitten’.
Verontwaardiging
Straathoekwerkers zijn dagelijks getuige van de uitsluitingsmechanismen in onze samenleving. Ze zien op welke vooroordelen, muren en drempels gasten botsen. En vaak botsen ze mee, samen met hun gasten. Armoede, racisme en sociale uitsluiting zijn een onrecht. En daar moeten we verontwaardigd over zijn en blijven, want dat maakt dat we onze job kunnen (blijven) doen. Verontwaardiging zorgt ervoor dat we op tafel kloppen en zeggen dat het anders moet. Of zoals Stéphane Hessel het schreef: verontwaardiging is de motor van verzet.
Geloof in een alternatief
Straathoekwerkers hebben die structurele poot in hun werk ook nodig. Het helpt om om te gaan met het onrecht dat ze dagelijks zien en ervaren. Structureel werken betekent dat je gelooft in een sociaal rechtvaardige samenleving. Dat je gelooft dat het anders kan. Het vergt zeer veel moed en ellenbogenwerk om ook in maatschappelijk en politiek harde tijden te blijven geloven dat een alternatieve samenleving mogelijk is. Maar het is nu – misschien meer dan ooit – dat een samenleving een kritische luis in de pels nodig heeft. Gelukkig staan we niet alleen om dit te doen, maar hebben we collega’s, partners en bondgenoten om hier samen aan te werken.
Gasten in hun kracht
Structureel werken gaat over gasten zien, erkenning geven, hen in hun kracht zetten en bovenal hun stem versterken. Eén van de grootste misvattingen is dat onze gasten niet met politiek bezig zijn. Het klopt dat ze vaak niet gehoord worden, zich niet vertegenwoordigd voelen of zelfs uitgesloten worden uit politieke arena. Maar dat betekent niet dat gasten zich niet bewust zijn van het effect van politiek op hun dagelijks leven. Het boek ‘straatpolitiek’ biedt ontzettend veel inspiratie. Het toont hoe gasten wakker liggen van de actualiteit en hoe zij hun stem op hun manier, in hun leefwereld laten zien, horen en voelen. Niet op geijkte manieren vanop schone verdiepen. Maar wel vanuit en op de straat, van graffiti tot muziek en ja, zelfs rellen. Het zijn allemaal vormen van politiek, met een duidelijke boodschap. Straathoekwerkers kunnen gasten motiveren, sensibiliseren over het belang van hun stem en mee zoeken naar creatieve manieren om deze stem te versterken. Straathoekwerkers geven gasten geen stem, ze helpen hun stem te versterken en zoeken mee naar manieren om dit te doen.
Bruggen bouwen
Straathoekwerkers zijn bruggenbouwers. Ze houden gasten een spiegel voor en tonen hoe de samenleving in elkaar zit. Het zijn geen softies die alles goedkeuren, wel integendeel. Dankzij hun vertrouwensrelatie kunnen ze in gesprek gaan, gasten confronteren en tonen wat gevolgen zijn van hun denken en handelen. En dat doen ze ook aan de andere zijde. Ze delen hun expertise met partners, oplossingsactoren en beleidsmakers, zodat er ook meer begrip komt voor de gasten. Een straathoekwerker vertelt en vertaalt. Hij gebruikt het hele gamma aan mogelijkheden: van dialoog tot actie, van netwerken tot storytelling.
Jij bent de enige die in ons gelooft. Wat zijn we daarmee?
Eén van de gasten zei ooit: ‘Jij gelooft in ons. Wat zijn we daarmee? Gaan we nu sneller een job vinden? Gaat racisme verdwijnen?’. En zoals zeer vaak het geval is, zeggen onze gasten wijze dingen. Wat hij zei, legt bloot hoe hardnekkig de uitsluiting is waar gasten op botsen. Het toont hoe een vertrouwensrelatie het mogelijk maakt om te ventileren over wat uitsluiting met mensen doet. Maar het was ook een duidelijk signaal dat een straathoekwerker een actieve medestander moet zijn, om – samen met gasten, partners, buurtbewoners, beleidsmakers en bondgenoten – te bouwen aan een sociaal rechtvaardige samenleving, waar ieders stem telt. Ook – en niet in het minst – die van onze gasten.
Wat jou hier overkomt, is niet oké. Dit laten we niet gebeuren. Niet bij jou en niet bij alle anderen die in dezelfde situatie zitten
Jij gelooft in ons. Wat zijn we daarmee? Gaan we nu sneller een job vinden? Gaat racisme verdwijnen?