Pleinpatrons zijn vrijwilligers uit de wijk die trajectmatig worden opgeleid tot animatoren in de publieke ruimte en contactpersonen voor de buurtbewoners. Het initiatief zorgde voor een betere sfeer en sociale cohesie op 4 Borgerhoutse pleinen, een groter aanbod aan activiteiten voor de jongeren en een heleboel leerkansen voor de vrijwilligers die zich als Pleinpatron inzetten.
Wat is een Pleinpatron?
Afgelopen zomer werd op vier Borgerhoutse pleinen geëxperimenteerd met een nieuw concept: “Pleinpatrons”. Het initiatief kwam van het districtsbestuur Borgerhout. De ontwikkeling van het project gebeurde door JES in samenwerking met Kras jeugdwerk en Samenlevingsopbouw.
Pleinpatrons zijn eerst en vooral jongeren die de omgeving kennen als hun broekzak. Ze groeiden er op en zijn zelf intensief gebruiker van de publieke ruimte. Maar het zijn ook jongeren met een groeipotentieel. Ze willen als vrijwilliger iets betekenen voor de wijk en mits opleiding en coaching nemen ze een engagement op als steward of animator. En dat werkt aanstekelijk. Ook andere jongeren willen dan deel uitmaken van een equipe die zich inzet voor de buurt en daarvoor waardering terugkrijgt.
Aziz Hitou, jeugdwerker bij JES op het Luitenant Naeyaertplein getuigt: “Ik ben zelf opgegroeid in de buurt rond het Naeyaertplein en dat was toen echt een vergeten hoekje. Er was geen jeugdwerker om activiteiten met ons te doen. Nu merk ik een enorm enthousiasme bij de jongeren op het plein om zelf dingen te organiseren en zich daarvoor vrijwillig in te zetten. Wanneer de buurt het goed doet en er wordt over gesproken, dan zijn ze trots. Jongeren zijn gevoelig voor dat soort waardering. Ik hoef zelfs niet aan vrijwilligerswerving te doen, ik word continue aangesproken door jongeren en zelfs kinderen die iets willen betekenen voor hun buurt.”
Vanwege het succes van de Pleinpatrons in Borgerhout, zal de formule ook worden uitgebreid naar andere buurten in Antwerpen.
Impact op de buurt
Vroeger was het niet altijd peis en vree in Borgerhout met overlastproblemen op pleinen zoals Luitenant Naeyaert. Overlast werd vaak veroorzaakt in de marge van grote zomerevenementen die zonder overleg met de buurt neerstreken op het plein. De Pleinpatrons zorgden ervoor dat er op voorhand gecommuniceerd werd tussen pleingebruikers en organisatoren, en dat bleek een cruciale stap. Maar Pleinpatrons zijn niet alleen netwerkers naar organisatoren toe, ze zijn ook een aanspreekpunt waar zowel kinderen, jongeren als ouders uit de buurt terecht kunnen met hun verzuchtingen. Dat zorgt voor een merkbaar betere sfeer op het plein. Zodat iedereen er terecht zou kunnen, zorgen de Pleinpatrons als animatoren ook voor een groter aanbod van activiteiten voor kinderen en jongeren.
Een probleem blijft echter nefast: het groot tekort aan openbare ruimte in Borgerhout. Maar ook hier wordt aan gewerkt. De vrijwilligers op het Naeyaertplein zijn al een tijdje druk bezig om twee van de oude spoorwegcenters om te bouwen tot jeugdlokalen, zodat er ook ‘s winters activiteiten kunnen doorgaan. Daarnaast kregen de jongeren van JES, Kras jeugdwerk en Samenlevingsopbouw samen met Scouts 40 een onderkomen in de nieuwe site op Spoor Oost die op 11 mei ingehuldigd werd door koepelorganisatie Oostnatie.
Pleinpatrons zijn eerst en vooral jongeren die de omgeving kennen als hun broekzak.
Coaching en leerkansen
Het effect van het traject bij de vrijwilligers zelf is ook niet te onderschatten. Uit interviews met de Pleinpatrons op het Naeyaertplein blijkt dat ze zich danig bewust zijn van hun voorbeeldfunctie naar de andere jongeren op het plein toe. Terwijl conflicten tussen jongeren vroeger al snel met gebalde vuist afgehandeld werden, zijn de Pleinpatrons nu de initiatiefnemers om het gesprek aan te gaan.
De vrijwilligers krijgen coaching en vorming van onze EVC-medewerkster (jeugdwerker met focus op competenties en coaching nvdr.), de vormingsmedewerkers en de jeugdwerkers van JES, Kras jeugdwerk en Samenlevingsopbouw. Dat schept belangrijke leerkansen (situaties leren inschatten, oplossingsgericht kunnen denken, overleggen en samenwerken…) waarmee de jongeren hun curriculum aanzienlijk kunnen versterken.
Het Pleinpatronstraject van JES kreeg op 18 mei dan ook een ComPas-label van de stad Antwerpen. Het ComPas-certificaat of Competentiepaspoort brengt sociale vaardigheden in kaart die jongeren als vrijwilliger hebben vergaard en die ze kunnen gebruiken in hun latere studies of loopbaan. In de komende drie jaar mag JES certificaten toekennen aan de Pleinpatrons. De toekomst van de Pleinpatrons is dus verzekerd!
Geschreven door Filip Tollet en Koen Hanssens.