Waterl’Eau: een competentiegericht project

Groepswerk? Met wie en waarom?

De straathoekwerkers kregen al langer het signaal van gas­ten dat er ‘niets voor hen gedaan werd’. Ze hebben vaak afgehaakt op school, vinden geen werk, vinden geen aan­sluiting bij bestaande initiatieven in de vrijetijdssfeer… Dit was voor ons het aanknopingspunt om na te denken over manieren om deze gasten te ‘activeren’. We wilden met het straathoekwerkproject van JES niet zomaar een activiteitenaanbod uitwerken, maar zagen wel kansen om dit groepswerk als middel voor andere doelstellingen aan te wenden: een groepsproject als omweg om individuele (com­petentie)trajecten aan te gaan.

De doelgroep van het project zijn gasten die doorgaans door onze straathoekwerkers worden aangebracht of door de groepwerker in de wijken worden aangesproken. Het gaat om jongeren tussen 17 en 25 jaar oud, waarvan 85% werk­loos is. Van de bereikte jongeren woont en leeft er 50% in Sint-Jans-Molenbeek, 40% in de omgeving van Anneessens en 10% in Kuregem.

Hoe?

Begin 2009 zijn we gestart met Waterl’Eau. Zoals de naam al doet vermoeden, werd ‘water’ aanvankelijk als rode draad gehanteerd. Gasten worden door straathoekwerkers aange­sproken om deel te nemen aan de activiteiten. De gegevens van de gasten komen, met toestemming van de gasten, later bij de reactiveringswerker terecht. Een aantal dagen voor de activiteit herinnert de groepswerker de gasten eraan per tekstbericht of telefoon. Gedurende zes maanden werd er driewekelijks gezwommen in het openbaar zwembad van Molenbeek. Gasten leerden zwemmen of perfectioneerden hun techniek. Het werd echter snel duidelijk dat gasten moeilijkheden hadden met het inschatten van hun eigen competenties. Goede zwemmers bleken angstig en slechte zwemmers overmoedig.

Tijdens de ontmoetingen was er steeds een straathoekwer­ker aanwezig, waardoor ook de relatie gast-straathoekwer­ker een andere dimensie kreeg. Waar initieel de focus lag op welzijn gerelateerd aan werk, wonen en gezondheid, krijgt de straathoekwerker nu ook meer zicht op de vrijetijd van de betrokken gast. Bovendien kunnen via dit groepswerk een aantal zeer nuttige competenties gedetecteerd worden (stiptheid, kunnen doorzetten, leervermogen en discipline bezitten en kunnen samenwerken…) die ook in een arbeids­context zeer relevant zijn.

Omdat in de zwemactiviteit deze sleutelcompetenties niet allemaal evenveel aan bod kwamen werd er, ook ter bekos­tiging van de activiteiten, geklust op JES vzw. Zo maakten we met een aantal gasten van de zwemgroep plantenrek­ken, versleurden en leverden we stenen en wiedden we het onkruid voor de gebouwen in de Werkhuizenstraat. Met het bedrag dat dit opleverde maakten we een uitstap naar zee om te powerkiten en voeren we de Lesse af in de Arden­nen.

Waterl’eau: Verschillende trajecten

Tijdens de verschillende activiteiten worden er soms verbor­gen talenten of interesses duidelijk, gasten krijgen zin om stappen te zetten in hun leven, er komen gesprekken tot stand. De groepsactiviteiten zijn een middel maar de indivi­duele trajecten het doel.

Uit de zwemgroep kwamen een aantal individuele trajec­ten.

• Tijdens een van de nabesprekingen van het zwemmen, yylegde een gast zijn persoonlijk probleem aan de groeps­werker voor. Hij wilde graag politieagent worden en was al voor zijn theoretische en psychologische testen ge­slaagd. Het enige struikelblok was het afwerken van de fysieke proeven. In samenspraak met de jongen werd er een datum voor zijn tweede poging van de fysieke proef vastgelegd en een trainingsschema opgesteld. Er werd twee maand specifiek getraind en de jongere slaagde voor zijn proef. Nu volgt hij zijn opleiding en gaat stage lopen in Molenbeek, zijn buurt.
• Een gast met een complexe combinatie van problemen yywerd aangebracht door een straathoekwerkster. Tij­dens de groepsactiviteiten bloeide hij open. Hij miste geen enkele bijeenkomst en wanneer er klusjes wer­den uitgevoerd om de projectpot te spijzen, was hij altijd van de partij. Tijdens een van de nagesprekken gaf hij zelf aan dat hij graag zou willen leren boxen. Hij werd toegeleid naar een boxclub met een sociaal karakter waar hij twee keer per week traint. Omdat de betrokken gast veel geklust had op JES vzw had hij nog geld tegoed dat normaal gezien voor activiteiten zou gebruikt worden. Met het straathoekwerkteam werd beslist het geld te gebruiken voor de inschrijving in de boxclub en het aanschaffen van materiaal (handschoen, bit, gezichtsbescherming)
• Een thuisloze jongere zonder papieren nam deel aan het zwemproject. Uit verschillende informele gesprekken bleek dat hij liever zou voetballen. Onder impuls van de groepswerker sloot hij zich aan bij de ploeg van HOBO vzw, waar hij nu traint voor de Homeless Cup.

Waterl’Eau: Van golf tot tsunami

Waterl’Eau bleek al snel een succes: het was een goede manier om jongeren op een andere manier te leren kennen en aan enkele competenties te werken. Bovendien bleek de stap van het groepsproject naar individuele trajecten logisch en zeer waardevol. In september hebben we dan ook beslist om de groepswerker voltijds te engageren zodat hij meer tijd had om Waterl’Eau verder uit te werken en te experimente­ren binnen het concept. Initieel was de rode draad water. In overleg met het team werd er besloten ons niet enkel tot water(sport) te beperken maar een diversiteit na te streven: zowel sport, avontuur, cultuur als werkervaring behoren tot de mogelijkheden. We proberen daarbij te vertrekken van de interesses van de gasten en tegelijkertijd hun interessesfeer uit te breiden, hun blikveld te verruimen.

Deelnemers worden aangebracht door de straathoekwer­kers, maar de groepswerker gaat soms ook mee de straat op om zelf gasten aan te spreken. In de winter organiseer­den we een barbecue om geïnteresseerde gasten samen te brengen en te peilen naar hun interesses. Het werd een groot succes met 35 aanwezigen. Hieruit ontstonden een aantal subgroepen met parallelle trajecten. Steeds met duidelijke doelstellingen, methodologisch onderbouwd en met aandacht voor competentieverkenning of –versterking. Vaak ligt bij de gasten nogal de nadruk op consumptie, gebrek aan fondsen resulteert dan ook vaak in rondhangen. Door hun te vergroten, door nieuwe dingen aan te reiken, bieden we de gasten een mogelijkheid hun referentie­kader te vergroten. De C-stick wordt ingezet als instrument na een overgangsfase waarbij een assessmentbundel de gasten moet vertrouwd maken met evaluatie.

Volgende trajecten/projecten werden opgestart:

• Een jongen uit Molenbeek wilde graag activiteiten or­ganiseren voor jongeren uit de buurt. De groepswerker besliste om hem hierin te ondersteunen. Op nadrukkelij­ke vraag van de jongere moesten deze activiteiten zich voornamelijk afspelen in de natuur, weg van Brussel, weg uit de buurt waar de gasten wonen en rondhangen. Onder begeleiding van de groepswerker werden volgen­de activiteiten voorbereid en uitgevoerd (met een groot aantal deelnemers uit de buurt): een nachtelijke drop­ping in het Zoniënwoud, twee teambuildende klimacti­viteiten en een mountainbiketocht in Groot-Bijgaarden. Einddoel: een vierdaagse in de Ardennen. De assess­mentbundel wordt gebruikt om de gast zijn capaciteiten als animator in te schalen.
• Een gast uit Molenbeek wilde zich verdiepen in thea­ter. Verschillende facetten van theater werden samen met de groepswerker bekeken: jeugdtheater, stand-up en volwassenentheater passeerden de revue. Er werden contacten gelegd met het Huis Van Culturen in Molen­beek en via hen kwamen we in contact met Ben Ha­midou, een Molenbeekse theatermaker die ook lessen geeft.
• Een twintiger had al wat geëxperimenteerd met het bedrukken van T-shirts. Hij wilde daarin verder gaan, maar had geen plaats om zijn drukwerk te verrichten. De groepswerker legde contact met MicroMarché met de bedoeling een atelier en afzetmarkt te vinden.
• Twee gasten hadden gedurende een jaar als animator gewerkt in een Brusselse organisatie. Ze vroegen of JES geen werk voor hen had. Een van de gasten kon­den we inzetten als animator op een voetbalstage van Kort Op de Bal (project van JES). Samen met de andere jongeren maakten we werk van een goed CV dat we bezorgden aan D’BROEJ, aangezien zij voor de WMKJ’s regelmatig nieuwe gemotiveerde animatoren zoeken.
• ‘Anneessens en Aide’ werkt met jongeren uit de An­neessenswijk. Ze poetsen bijvoorbeeld de gangen van de appartementsblokken in de buurt en ruimen parkjes op in onderaanneming van de BIM. Na een vergadering tussen straathoekwerk JES en Anneessens en Aide werd besloten dat Waterl’Eau en Anneessens en Aide elkaar konden versterken. Van daaruit ontstond een vruchtbare samenwerking. Vijf gasten die al geregeld klussen voor Anneessens en Aide, en die ook gekend zijn door onze straathoekwerker in Anneessens, wor­den door onze groepswerker begeleid in een competen­tietraject. Hun competenties worden ingeschaald met gebruik van een assessmentbundel. Op het einde van het traject zullen jongeren ingeschaald zijn op zowel werkattitudes als competenties nodig in de vrije tijd.